انرژی هسته ای و غذایی که می خوریم

انرژی هسته ای و غذایی که می خوریم

تغدیه‌ی مناسب برای سلامت و بهبود کیفیت زندگی امری ضروری است و در این راستا دانش هسته‌ای می‌تواند راهنمایی برای توسعه یک خط مشی قوی تغذیه ای باشد.
در واقع بسیاری از فعالیت‌های آژانس در جهت تامین نیازهای اساسی بشر با به کارگیری علوم هسته‌ای برای افزایش تولیدات غذایی، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، بهبود مدیریت ذخایر آب و ارزیابی منابع آلودگی محیط زیست است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت‌ جهانی در جهت کاهش سوء تغذیه در چرخه‌ی زندگی انسان کند و ناهمگون بوده است. در گزارش سال 2000 وضعیت تغذیه جهانی، یک هیات فرعی سازمان ملل در امر تغذیه تخمین زده است که 182 میلیون کودک زیر پنج سال در کشورهای در حال توسعه برای مدتی طولانی زیر خط بهره‌مندی از یک تغذیه سالم هستند و 150 میلیون تن نیز زیر وزن طبیعی هستند. هم‌چنین این محاسبات نشان می‌دهد که 30 میلیون نوزاد هر ساله به دلیل فقر غذایی مادران‌شان در طول دوران بارداری، رشد ناقص دارند.
از این رو تعهدات جدید بین‌المللی در سرتاسر جهان برای توجه به این وضعیت در نظر گرفته شده و آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی شریک مهمی در این تلاش‌ها محسوب می‌شود.
دانش هسته‌ای ابزار ارزشمندی را برای ارزیابی فاکتورهایی که تغذیه را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ارائه می‌کند. این فاکتورها عبارتند از: ریزمغذی‌ها، ترکیبات بدن و مصرف شیر مادر.
این آژانس از طریق برنامه‌اش در حوزه‌ی تغذیه به کشورها در زمینه‌ی کاربرد این ابزار برای حل مشکلات تغذیه‌شان کمک می‌کند و از تحقیق‌های مهم در خصوص تعامل میان تغذیه، آلودگی محیط زیست و عفونت با اهداف نهایی بهبود تغذیه انسانی، حمایت می‌کند.

بهبود تغذیه از طریق علوم هسته‌ای

تحقیقات نشان می‌دهد که هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی سوءتغذیه سرسام‌آور هستند و تلاش‌های گسترده‌ی بین‌المللی برای پاسخگویی به مشکلات مربوطه صورت می‌گیرد.
علوم هسته‌ای که اکثریت آن‌ها به اموری چون پرتوهای ایکس ، پرتودرمانی یا نیروگاه‌های هسته‌ای مربوط می‌شوند، امروزه در سراسر جهان برای شناختن مشکلات تغذیه‌ای و نیز ارزیابی تاثیر مداخلات این علوم در این زمینه از سوی کشورهای مختلف به کار گرفته می‌شود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرپرستی این مسیر را برعهده دارد و به کشورهای در حال توسعه برای اهداف زیر کمک می‌رساند و از آن‌ها حمایت می‌کند که این اهداف عبارتند از:
1- تحقیق و تایید طبیعت مشکلات تغذیه ای.
2- ارزیابی تاثیر و کاهش هزینه‌های برنامه‌های تغذیه‌ای.
3- تشخیص شرایط محیط زیستی و ارزیابی نتایج آن بر روی سلامت انسان و وضعیت تغذیه‌ای.
هدف این برنامه‌ها ایجاد ظرفیت مورد نیاز در کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنیک‌های هسته‌ای و به منظور پاسخگویی به مشکلات تغذیه‌ای است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این ظرفیت سازی را از طریق آموزش و تعلیم دانشمندان با برگزاری کارگاه‌ها و ارایه‌ی بورسیه‌ها انجام می‌دهد، از ماموریت‌های علمی و کارشناسی حمایت می‌کند و تجهیزات مورد نیاز را از طریق پروژه‌های تحقیقاتی هماهنگ شده و همکاری‌های فنی فراهم می‌کند. این آژانس همچنین برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی را در سطح دکترا در حوزه تغذیه ارتقا می‌دهد.

کمبود ریزمغذی‌ها: یک چالش جهانی برای سلامت

ریزمغذی‌ها نقش اساسی در فرایندهای متابولیسمی بدن انسان ایفا می‌کنند، اما فقط در مقادیر اندک مورد نیاز هستند. از آنجا که نقش این مواد مغذی بسیار ضروری است در صورتی که حتی به همان میزان اندک نیز در غذا و رژیم غذایی به اندازه کافی وجود نداشته باشند، مشکلات مهمی برای سلامت افراد ایجاد می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت در گزارش خود در سال 2002 تخمین زده است که تقریبا 168 میلیون کودک زیر پنج سال زیر وزن طبیعی هستند و این بدان معنی است که برای رفع احتیاجات بدن‌شان به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کنند. کمبود ترکیبی از ریزمغذی‌ها از جمله آهن، روی و ویتامین A زندگی و سلامت میلیون‌ها انسان را در جهان در حال توسعه تهدید می‌کند.

فقر آهن

فقر آهن مهم‌ترین کمبود تغذیه‌ای رایج در سراسر جهان است. این کمبود یک مشکل اصلی در بهداشت عمومی است که نتایج وخیمی را به ویژه بر روی زنانی که در سن بارداری هستند و نیز برای کودکان به دنبال دارد. وقتی آهن کافی در بدن وجود نداشته باشد، تعداد کمتری گلبول‌های قرمز در خون فرد تولید می‌شود. این امر ظرفیت خون را در جابه‌جایی اکسیژن کاهش می‌دهد. در نتیجه علایم این کمبود از خستگی و ناتوانی در تمرکز گرفته تا رشد ناقص فیزیکی و ادراکی در کودکان پدیدار می‌شوند.
کم خونی و فقر آهن همچنین ممکن است موجب بروز مشکلاتی در طول بارداری به ویژه در کشورهای در حال توسعه شود که این امر می‌تواند خطر وضع حمل‌های زودهنگام و نیز خطر بروز مشکلات و یا حتی مرگ مادر یا مرگ نوزاد را افزایش دهد. شایع‌ترین علت بروز کم خونی فقر آهن به ویژه در میان نوزادان و کودکان کمبود یا فقدان ذخایر مطلوب آهن در تغذیه است. انگل‌ها، عفونت‌ها ، بیماری‌های معده و دستگاه گوارش و از دست رفتن خون در دوران قاعدگی نیز این کم خونی را تشدید می‌کند.

فقر روی

روی یک ماده مغذی مهم ست. این عنصر ماده‌ی اصلی بسیاری از آنزیم‌ها (یک مولکول پروتئینی که واکنش‌های شیمیایی را در بدن کاتالیز می‌کند) است و نقش مهمی در سنتز پروتئین و تقسیم سلولی ایفا می‌کند. پیامدهای سلامتی فقر روی در بدن شامل عملکرد ضعیف سیستم ایمنی بدن، کندی رشد و به تاخیر افتادن بلوغ جنسی در کودکان است. فقر روی در اثر مصرف کم این ماده و یا پایین آمدن قدرت جذب آن در بدن از منابع طبیعی موجود بروز می‌کند. رژیم‌های غذایی که حاوی مقادیر اندکی گوشت قرمز و گوشت ماهی هستند، اغلب مشکل فقر روی را افزایش می‌دهند و به این خاطر که این عنصر در غلات به ندرت یافت می‌شود.